Choroby powiek

Powieki stanowią barierę chroniącą oczy przed światłem, urazami i ciałami obcymi. Do ich funkcji należy również rozprowadzanie filmu łzowego po oku, który winien chronić je przed zarazkami, oczyszczać i nawilżać. Niekiedy jednak rozwijają się choroby powiek, które w znacznym stopniu mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Jęczmień

Jest to ostre zapalenie gruczołu przyrzęsowego lub gruczołu tarczkowego. Najczęściej wywołuje go gronkowiec złocisty. Do charakterystycznych objawów należy zaliczyć wystąpienie ropnia usytuowanego w okolicy oka (na górnej lub dolnej powiece), wokół którego tworzy się obrzęk i zaczerwienienie. Często towarzyszy temu silny ból oraz podwyższona temperatura, jak również powiększenie węzłów chłonnych. Choroba ta najczęściej trwa kilka dni, aż do momentu samoistnego pęknięcia ropnia lub do jego zasuszenia. Niewyleczony, powracający jęczmień może przerodzić się w gradówkę.

Gradówka

Gradówką określa się przewlekłe zapalenie gruczołu tarczkowego, charakteryzujące się zgrubieniem brzegu powieki (górnej lub dolnej). Ujście gruczołu ulega zaczopowaniu, co w konsekwencji prowadzi do wytworzenia się stanu zapalnego i powstania guzka (często ropnego). Zaczerwienienie w jego okolicy świadczy o stanie zapalnym. Guzek w rzadkich przypadkach może ulec samoistnemu wyleczeniu, choć najczęściej, w przeciwieństwie do jęczmienia, konieczna jest interwencja okulistyczna.

Zapalenie brzegów powiek

Najczęstszą przyczyną tego schorzenia są alergie, bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty (na przykład nużeniec) lub wewnątrzustrojowe ogniska zapalne (na przykład okolic zębów, migdałków lub zatok). Również choroby łojotokowe skóry, uczulenia oraz nieskorygowane wady wzroku mogą prowadzić do jego wystąpienia. Jeżeli chory zauważy zaczerwienienie brzegów powiek oraz tworzące się łuski lub ropne owrzodzenia u podstawy rzęs, oznacza to, iż najprawdopodobniej cierpi na zapalenie brzegów powiek. Innymi objawami tej choroby mogą być również: pieczenie, swędzenie, nadmierne łzawienie, uczucie ciała obcego w oku, ciężkość powiek oraz suchość oczu.

Półpasiec oczny

Wywołuje go ten sam wirus, który jest odpowiedzialny za ospę wietrzną. Do charakterystycznych objawów tego schorzenia należą: silny ból, obrzęk, pieczenie i zaczerwienienie skóry oraz pęcherzyki wypełnione surowiczą lub surowiczo-ropną treścią. Pęcherzyki te w miarę upływu czasu zasychają, tworząc strupy. Czynnikiem sprzyjającym zachorowaniu może być obniżona odporność. Półpasiec oczny może obejmować okolice oczodołów, czoło oraz powieki. Niekiedy dochodzi także do stanu zapalnego tęczówki lub porażenia nerwów. Po ustąpieniu zmian chorobowych przez dłuższy czas mogą występować zaburzenia czucia miejsc zmienionych chorobowo.

Wykrywanie

W każdym z opisanych przypadków konieczna jest pomoc okulisty, który poprzez specjalistyczne badanie stwierdzi lub wykluczy daną chorobę oraz zaleci i dobierze odpowiednią metodę leczenia.

Leczenie

• Leczenie jęczmienia ogranicza się do ogrzewania i stosowania ciepłych kompresów. Lekarz może również przepisać maść na powieki (na przykład zawierające neomycynę) lub krople, które przyspieszą oczyszczenie oka.
• Pomoc w przypadku zapalenia brzegów powieki polega głównie na wykonywaniu okładów z ciepłej wody. Lekarz może także zalecić stosowanie maści z antybiotykami. W trakcie leczenia należy unikać zakładania soczewek kontaktowych oraz używania kosmetyków do makijażu oczu.
• Leczenie gradówki polega na wcieraniu w miejsce chorobowo zmienione maści z antybiotykiem. Pomocne są również częste okłady z herbaty. Jeżeli starania te nie przynoszą oczekiwanych efektów, lekarz wykonuje zabieg nacięcia gradówki i usunięcia zgromadzonej treści.
• W przypadku półpaśca ocznego lekarz przepisuje odpowiednie leki przeciwwirusowe oraz środki kortykosteroidowe, które mają za zadanie złagodzić stan zapalny.

Zapobieganie

Przestrzeganie prawidłowych zasad higieny jest niezwykle ważne w zapobieganiu schorzeń powiek. O okolice oczu muszą dbać zwłaszcza te osoby, których praca może wywierać niekorzystny wpływ na narząd wzroku. Wszyscy pracujący przy komputerze powinni robić kilkuminutowe przerwy w pracy (przynajmniej raz na dwie godziny). Zaleca się również profilaktyczne stosowanie okładów (na przykład z rumianku) oraz odpowiednie nawilżanie powietrza. Równie ważne jest leczenie wewnątrzustrojowych ognisk zapalnych, gdyż powodują one spadek odporności i mogą być powodem rozwoju chorób powiek.