Choroby nerek

Nerki są najważniejszym narządem układu wydalniczego człowieka. Jest to narząd parzysty, umiejscowiony na tylnej ścianie jamy brzusznej w przestrzeni zaotrzewnowej, a dokładniej – po obu stronach kręgosłupa (na wysokości dwóch ostatnich kręgów piersiowych i trzech pierwszych lędźwiowych). Nerki kształtem przypominają fasolę, osiągają masę do 200 g i długość do 12 cm. Ich zadaniem jest filtrować krew, aby usunąć niepotrzebne produkty przemiany materii, takie jak mocznik, kwas moczowy i kreatynina. Pomagają również utrzymywać stabilność płynów i związków potrzebnych w procesach fizjologicznych: sodu, potasu, fosforanów i wapnia. Wytwarzają także substancje regulujące ciśnienie tętnicze krwi oraz wpływające na równowagę kwasowo-zasadową.

CHOROBY NEREK

Kamica nerkowa

Do zachorowania na kamicę nerkową dochodzi wtedy, gdy w układzie moczowym tworzą się kamienie składające się ze związków organicznych i nieorganicznych zawartych w moczu.

Wyróżniamy cztery typy tego schorzenia (w zależności od substancji, z których składają się kamienie): kamicę szczawianową, fosforanową, moczanową lub cystynową. Odczyn pH moczu (zarówno zasadowy, jak i nazbyt kwaśny) ma duży wpływ na tworzenie się kamieni nieorganicznych. Najczęściej powstają one w wyniku predyspozycji genetycznych, nieprawidłowości w budowie układu moczowego, złej diety (głównie połączonej z bardzo małą ilością wypijanych płynów) oraz przyjmowania niektórych leków. Typowymi objawami towarzyszącymi tej chorobie są:

• silny ból w okolicy lędźwiowej o zmiennym nasileniu,
• częste i bolesne oddawanie moczu,
• krwiomocz,
• pieczenie okolic cewki moczowej.

Leczenie w zależności od nasilenia choroby może się odbywać farmakologicznie lub operacyjnie. Możliwe jest również wykonanie zabiegu nieinwazyjnego polegającego na rozkruszaniu kamieni falami ultradźwiękowymi. Często jednak kamienie nerkowe zostają wydalone samoistnie.

Niezwykle istotnym elementem w procesie leczenia jest zwiększenie ilości przyjmowanych płynów.

Kolka nerkowa

Kolkę nerkową wywołuje zamknięcie drogi odpływu moczu z nerek (najczęściej spowodowane przez kamienie nerkowe, ale także przez zakrzep lub ucisk zewnętrzny). Charakteryzuje się promieniującym bólem podbrzusza, biegnącym ku tyłowi aż do odcinka lędźwiowego. Typowymi objawami są także: częstomocz w skąpych ilościach, krew w moczu, wzdęcia, nudności i gorączka. Ból towarzyszący kolce jest niezwykle silny, nasilający się, a następnie chwilowo ustępujący. Najczęstszą metodą leczenia kolki jest podawanie leków przeciwbólowych i rozkurczowych. Jeżeli jej przyczyną są kamienie nerkowe, trzeba zastosować leczenie właściwe dla tego schorzenia. W celu postawienia prawidłowej diagnozy zaleca się wykonanie badań diagnostycznych (badanie krwi, moczu oraz USG jamy brzusznej).

Zapalenie nerek

Jest to grupa chorób powstających na skutek procesów zapalnych obejmujących struktury nerek. Zależnie od lokalizacji i przyczyn rozróżnia się trzy jego typy:

• Kłębuszkowe zapalenie nerek – charakteryzuje się uszkodzeniem kłębuszków nerwowych lub małych naczyń w nerce. Ostre oraz przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek objawia się krwiomoczem lub białkomoczem, zmniejszoną ilością oddawanego moczu, opuchlizną (szczególnie kończyn dolnych i twarzy) oraz nadciśnieniem tętniczym. Do najczęstszych przyczyn tej choroby należą zakażenia bakteryjne i wirusowe oraz zapalenia naczyń i wsierdzia, a także choroby immunologiczne.
• Odmiedniczkowe zapalenie nerek – to ciężka choroba układu moczowego, wywołana najczęściej przez bakterie Escherichia coli lub inne. Ostre i przewlekłe stany tej choroby charakteryzują się głównie bólem w okolicy lędźwiowej, gorączką, uczuciem parcia na pęcherz moczowy, krwiomoczem, a także brakiem apetytu oraz ogólnym osłabieniem organizmu.
• Śródmiąższowe zapalenie nerek – to proces zapalny, który rozwija się poza kłębuszkiem nerwowym w strukturze nerek. Główną przyczyną występowania tej choroby są przyjmowane leki (najczęściej antybiotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne). Objawia się silnym bólem w odcinku lędźwiowym, zmniejszoną ilością oddawanego moczu, obecnością krwi w moczu, wysypką (w różnej lokalizacji) oraz wysoką gorączką.

Jeżeli przyczyną kłębuszkowego oraz odmiedniczkowego zapalenia nerek są bakterie, wówczas chory przyjmuje antybiotyki. Pomocne są także leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe oraz zwiększenie ilości przyjmowanych płynów. W przypadku śródmiąższowego zapalenia nerek leczenie polega na zaprzestaniu stosowania leku powodującego chorobę.

Niewydolność nerek

Jest to częściowe lub całkowite upośledzenie czynności nerek. Wyróżnia się stan ostry oraz przewlekły tej choroby. Do ostrej niewydolności nerek dochodzi wskutek nagłego zatrzymania funkcji nerek, a przewlekła niewydolność jest wynikiem długotrwałego procesu uszkodzenia nerek.

Do głównych przyczyn niewydolności nerek należą:

• zakażenia bakteryjne,
• urazy lub krwotoki,
• odwodnienie,
• odmiedniczkowe zapalenie nerek,
• kłębuszkowe zapalenie nerek,
• kamica moczowa,
• guzy i torbiele nerek,
• wrodzone zmiany dróg moczowych,
• cukrzyca,
• dna moczanowa
• zawał nerki.

Do objawów ostrej niewydolności nerek należą:

• zmniejszona ilość oddawanego moczu,
• zaburzenia krzepliwości krwi,
• krwawienie z przewodu pokarmowego,
• niedokrwistość.

Charakterystyczne dla przewlekłej niewydolności nerek są:

• zapach amoniaku wydobywający się z jamy ustnej,
• stan zapalny jamy ustnej,
• krwawienie z przewodu pokarmowego,
• nadciśnienie tętnicze,
• żółte zabarwienie skóry,
• zaburzona morfologia krwi.

Leczenie niewydolności nerek polega na stosowaniu hemodializy lub dializy otrzewnowej aż do momentu przeprowadzenia transplantacji nerki.