Choroba Hashimoto jest schorzeniem autoimmunologicznym. Układ odpornościowy, zamiast chronić organizm przed infekcjami, wywołuje w tarczycy stan zapalny. Własne komórki traktuje jak wroga i powoli je „zjada”. Ten powolny utajony proces nie daje żadnych objawów przez wiele lat. Gdy szwankuje tarczyca, zaburzone jest funkcjonowanie całego organizmu. Poznajmy zatem objawy, diagnostykę i metody leczenia tej podstępnej choroby.
Przewlekłe zapalenie tarczycy, zwane chorobą Hashimoto, pochodzi od nazwiska japońskiego lekarza, który ją opisał. Nie wiadomo, z jakiego powodu organizm zwraca się przeciwko sobie. Rozróżnia niedoczynność tarczycy pierwotną i wtórną. Pierwotna występuje zwykle u osób w wieku od 30 do 60 lat, dziesięciokrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Jej przyczyną jest uszkodzenie lub zanik tkanki tarczycowej. Powodem wtórnej niedoczynności tarczycy jest zazwyczaj choroba przysadki mózgowej. Niekiedy autoimmunologiczne zapalenie tarczycy jest schorzeniem rodzinnym.
Objawy
„Książkowy” obraz choroby to ciągłe zmęczenie, senność, kłopoty z koncentracją, zmienność nastrojów, stres, depresja, suchość i szorstkość skóry, wzrost wagi ciała, zaparcia, wypadanie włosów, bóle mięśni i stawów,marznięcie. U kobiet gorzej działają jajniki. Miesiączki mogą być nieregularne. Zdarzają się problemy z zajściem w ciążę, a nawet poronienia. Do tego dołączają jeszcze kłopoty z pamięcią oraz bóle głowy. Te tylko z pozoru błahe dolegliwości mogą być zwiastunem rozwijającej się poważnej choroby. Trzeba koniecznie skonsultować je z lekarzem pierwszego kontaktu, który zleci wykonanie badań laboratoryjnych, w tym poziomu hormonów tarczycy oraz stymulującego jej czynność hormonu, a po otrzymaniu wyników w razie konieczności skieruje na dalszą konsultację u specjalisty.
Diagnostyka
O tym, czy opisane objawy są związane z chorobą Hashimoto, powinien zdecydować endokrynolog na podstawie badania palpacyjnego szyi, USG tarczycy oraz badań biochemicznych z krwi. Jeśli poziom TSH jest podwyższony przy prawidłowym lub obniżonym stężeniu hormonów: T4 (tyroksyny) i T3 (trójjodotyroniny), a pacjent nie miał żadnej operacji tarczycy, która mogłaby ją uszkodzić, ani nie był leczony jodem radioaktywnym i nie brał leków, które mogłyby wywołać niedoczynność, to prawdopodobnie jest to choroba Hashimoto. W takiej sytuacji lekarz dla pewności skieruje na badanie na obecność przeciwciał tarczycowych w krwi.
Leczenie
Prawidłowe działanie tarczycy zależy od jodu. Musi on być dostarczany wraz z pożywieniem, ponieważ organizm ludzki go nie wytwarza. Znaczne jego ilości są w wodzie morskiej, a więc także w rybach i owocach morza, dlatego powinien być stale obecny w normalnej diecie (zwłaszcza że zawartość jodu w glebie zmniejszyła się wskutek stosowania nawozów sztucznych).
Niedoczynność tarczycy można szybko i stosunkowo łatwo wyrównać dzięki przyjmowaniu raz dziennie hormonu tarczycowego. W dobrze dobranej dawce nie wywołuje on żadnych działań niepożądanych.
Należy jednak pamiętać, że tarczyca bywa kapryśna – łatwo przestraja się jej funkcjonowanie. Przechodzi w nadczynność lub – częściej – w niedoczynność. Dawki leków muszą więc być modyfikowane w zależności od określonych sytuacji życiowych (spotęgowany stres czy wysiłek fizyczny lub umysłowy).