Oko za oko

Według bezlitosnych statystyk aż jedna na cztery tysiące osób cierpi na nieuleczalną retinopatię barwnikową. Jest to schorzenie zwyrodnieniowe, które uszkadza siatkówkę, co w konsekwencji prowadzi początkowo do znacznego zawężenia pola widzenia, a ostatecznie do całkowitej ślepoty.

Choroba ma charakter genetyczny, zatem zapobieganie jej skutkom jest bardzo utrudnione. Nadzieją dla chorych jest fakt, że uszkodzeniu nie ulega nerw wzrokowy, a jedynie część mechanizmu gałki ocznej. Dlatego też z myślą o osobach dotkniętych właśnie przez neurodegeneracyjne choroby oczu opracowano swego rodzaju...

…bioniczne oko

Samo urządzenie składa się z ciemnych okularów mających zamontowaną kamerę i 60 elektrod wszczepionych do siatkówki. Kamera – poprzez nadajnik bezprzewodowy – wysyła sygnały wprost do elektrod, które z kolei przekazują przetworzone impulsy do nerwu wzrokowego. Jak zaobserwowano, po pewnym czasie urządzenie to stabilnie integruje się z układem nerwowym, przez co jest bezpieczne w użytkowaniu.

Pacjenci, na których testowano tę bioniczną protezę, byli w stanie rozpoznawać światło, kolory, ruch, kontury przedmiotów i odpowiednio duże litery. Rezultaty badań są więc bardzo obiecujące. Co prawda urządzenie jest już w Europie dopuszczone do użytku, ciągle jednak trwają prace nad jego udoskonalaniem. Dzisiaj celem jest uzyskanie sztucznego oka zawierającego 1500 mikroelektrod wszczepianych do siatkówki. Zadaniem mikrochipa z fotodiodami, także umiejscowionego w okolicach siatkówki, byłoby rejestrowanie obrazu i przekazywanie impulsu bezpośrednio do elektrod. Tego rodzaju rozwiązanie umożliwia uzyskanie znacznie lepszych wyników i zdecydowanie większą rozdzielczość tak wykreowanego sztucznego widzenia.

Oko z hodowli

Całkowicie pozbawiony elektroniki jest z kolei efekt pracy naukowców z Japonii. Wyhodowali oni część oka w warunkach laboratoryjnych. Skorzystali przy tym z komórek macierzystych, które pobudzili w taki sposób, by różnicowały się one w komórki siatkówki. Jest to duże osiągnięcie, zważywszy na fakt skomplikowanej budowy tej części oka. Do tej pory udawało się uzyskać części wątroby czy mięśni. Narządy te są jednak zbudowane z komórek jednego typu, siatkówka natomiast – z wielu zróżnicowanych warstw. Warto zaznaczyć, że komórki macierzyste użyte do badań nie pochodziły z embrionów, dzięki czemu eksperyment nie budzi wątpliwości natury etycznej. Co prawda wyhodowanie całego oka jest w najbliższej przyszłości niemożliwe, ale taka siatkówka mogłaby być z powodzeniem przeszczepiana pacjentom.

Rzeczywistość z... objaśnieniem

Jeszcze innym rozwiązaniem są nowoczesne soczewki kontaktowe stworzone przez zespół z University of Washington. Wyświetlana przez nie informacja nie tyle odwzorowywałaby otaczającą nas rzeczywistość, lecz raczej uzupełniałaby obraz widziany „normalnie”.

Jesteście w obcym kraju ? Proszę, oto przed Wami tłumaczenie zasłyszanego tekstu. Zgubiliście się? Nic prostszego, wyświetlane wskazówki pomogą Wam odnaleźć drogę. A może chcielibyście dowiedzieć się czegoś o stanie Waszego zdrowia? Już chwilę później uzyskujecie wszelkie informacje dotyczące parametrów organizmu. Wszystkie te możliwości kryłyby się w jednej, niepozornej soczewce nakładanej na powierzchnię oka.

Istnieje już soczewka wyposażona w świecącą diodę LED, która może pozostać na oku około 20 minut. Na przeszkodzie do uzyskania jej pełnej funkcjonalności stoją jednak problemy z zasilaniem, odprowadzaniem ciepła i sposobem wyświetlania obrazu.

Stworzono także soczewkę, która ułatwia życie diabetykom – przekazuje informacje o poziomie cukru zawartego we łzach (jest on zbieżny z tym we krwi). Dzięki temu cukrzykom można oszczędzić codziennego nakłuwania, co przynosi niewspółmierne korzyści zarówno dla zdrowia, jak i dla komfortu psychicznego pacjentów.

Z pewnością takie soczewki zrewolucjonizują różne dziedziny naszego życia – od medycyny po rozrywkę – a my dzięki nim już wkrótce będziemy mogli poczuć się jak bohaterowie filmu science fiction.

Emilia Dominiak