Atopowe zapalenie skóry (AZS), nazywane też egzemą, świerzbiączką, alergicznym zapaleniem skóry czy wypryskiem atopowym, to choroba uwarunkowana genetycznie o charakterze nawrotowym i przewlekłym, charakteryzująca się wykwitami skórnymi. Ujawnia się pod wpływem czynników zewnętrznych, czyli w kontakcie z różnymi środkami uczulającymi. Objawy mogą się pojawić już u niemowląt, ale również u osób dorosłych.
Atopowe zapalenie skóry, jak sama nazwa wskazuje, należy do chorób atopowych, czyli takich, które polegają na zaburzeniach układu immunologicznego. Objawy pojawiają się po kontakcie z substancjami, które u osób zdrowych nie wywołują żadnej reakcji. Mogą to być środki drażniące (na przykład detergenty), alergeny pokarmowe (orzechy czy też mleko i jego przetwory), alergeny wziewne (roztocza kurzu domowego, pyłki drzew, krzewów, traw itd.). Substancje te niszczą powłokę lipidową skóry, która ją chroni przed utratą wilgotności. Bez naturalnej bariery ochronnej staje się ona bardziej podatna na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych.
Atopowe zapalenie skóry może się także pojawiać w wyniku stresu. Nie jest on bezpośrednim powodem wystąpienia AZS, ale wpływ stanów emocjonalnych na układ nerwowy może być jednym z czynników wyzwalających objawy.
Objawy:
- zaczerwienienie skóry
- wysypka
- wysuszona skóra
- łuszczenie się skóry
- swędzenie
- powracające zakażenia bakteryjne
- powiększone węzły chłonne
Zmiany chorobowe pojawiają się najczęściej na zgięciach łokciowych i kolanowych, za uszami, na szyi i na twarzy. W stanach ostrych pokrywają całą skórę tułowia i kończyn. Jeśli zmiany chorobowe są poważne, niekiedy obserwuje się pęcherze, grudki i nadżerki, natomiast w stanach przewlekłych dochodzi do zliszajowacenia skóry.
Leczenie
Najważniejsze jest określenie, na co jest uczulona osoba chora. Bywa to trudne – alergenów wywołujących reakcje może być mnóstwo, a poza tym nie wszystkie testy są miarodajne. Cierpiący na AZS mogą się również nieustannie uczulać na nowe substancje.
Całkowite wyeliminowanie alergenów z życia codziennego często nie jest łatwe, ale należy przynajmniej spróbować ich unikać.
Ważne jest nieustanne nawilżanie i natłuszczanie skóry, czyli regenerowanie płaszcza lipidowego emolientami. W czasie kąpieli powinno się stosować olejki lub parafinę.
Lekarz może przepisać leki antyhistaminowe, leki immunosupresyjne, a w przypadku ostrych zmian chorobowych prawdopodobnie zdecyduje się na podanie maści sterydowych i antybiotyków.