Zwyrodnienie stawów (nazywane także artrozą) to – najogólniej mówiąc – degeneracja wszystkich elementów tworzących staw, między innymi chrząstki stawowej, torebki stawowej, mięśni i więzadeł.
Chrząstka stawowa (ochronna warstwa pokrywająca kość w stawach) traci z czasem zdolność do regeneracji i zaczyna ulegać coraz większym uszkodzeniom: ściera się i zużywa. Twardnieje kość w warstwie podchrzęstnej, rozwija się stan zapalny błony maziowej (czyli wewnętrznej warstwy torebki stawowej) oraz pojawiają się wyrośla kostne na brzegach powierzchni stawów.
Choroba ta najczęściej pojawia się w piątej i szóstej dekadzie życia, zazwyczaj dotyczy stawów kręgosłupa, stawu biodrowego (koksartroza) i kolanowego (gonartroza).
Przyczyny:
Nie ma jednoznacznej przyczyny tej choroby. Jest jednak kilka czynników, które mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia schorzenia:
- nieprawidłowe krążenie miejscowe wokół stawów;
- wady postawy lub wady budowy;
- uprawianie sportu wyczynowego (nadmierne obciążenie stawów);
- nadwaga;
- ciężka praca fizyczna;
- urazy.
Objawy:
- napięcie mięśni;
- sztywność stawów (trudność w rozruszaniu ich, kiedy spędzimy dłuższy czas w jednej pozycji);
- ból pojawiający się podczas wysiłku (w miarę pogorszenia się choroby – także w czasie spoczynku);
- „trzeszczenie” w stawach;
- rozrost chrząstki i kości oraz pojawienie się zgrubień i zniekształceń.
Profilaktyka
Niestety, artroza to choroba, której skutków nie można powstrzymać czy cofnąć. Można jedynie opóźnić jej postęp. Bardzo ważne jest utrzymanie prawidłowej masy ciała i sprawności fizycznej. Ćwiczenia nie mogą zbytnio obciążać stawów, mają pomóc przedłużyć prawidłowe funkcjonowanie chrząstki oraz rozwijać ścięgna i mięśnie. Zalecane jest pływanie, jazda na rowerze (także stacjonarnym) i ćwiczenia rozciągające.
Leczenie
Bardzo pomocna jest fizykoterapia. Ból zwalcza się lekami niesteroidowymi i przeciwbólowymi. Jeśli środki te nie pomagają, konieczna może być operacja, na przykład korygujące ustawienie kości, operacja usztywniająca staw lub endoprotezoplastyka (zastąpienie zniszczonych części stawu sztucznymi).