Antyoksydanty winogronowe w kosmetyce

Winogrona – owoce winorośli właściwej (Vitis vinifera L.) zawierają najwięcej związków polifenolowych wśród owoców, chociaż niemałe ich ilości można znaleźć także w czarnych jagodach, wiśniach, śliwkach i innych o intensywnie czerwonym, niebieskim lub fioletowym zabarwieniu.

Spożywanie produktów zawierających związki polifenolowe umożliwia przyswojenie ich przez wszystkie, łącznie z mózgową, tkanki organizmu i odpowiednie wykorzystanie w walce z wolnymi rodnikami. Chroni to, jak wiemy, komórki i tkanki ciała przed niszczącym działaniem tych ostatnich, a tym samym przed rozwojem nieodwracalnych zmian struktury i funkcji organów wewnętrznych. Chociaż zjadanie świeżych owoców jest wielką przyjemnością, to nie zawsze jest możliwe, choćby z powodu zmienności pór roku. Rozwiązaniem tego problemu są gotowe preparaty – ekstrakty z nasion lub skórek winogron, w których związki polifenolowe obecne są w dużej ilości. Regularne ich przyjmowanie w postaci tabletek lub kapsułek może zredukować ryzyko występowania schorzeń powstających pod wpływem działania wolnych rodników.

Skóra stanowi zewnętrzną powłokę naszego ciała i jest dla niego płaszczem ochronnym. Przez to sama narażona jest na nieprzyjazne czynniki otaczającego środowiska, które niewątpliwie mają wpływ na stan zdrowia i funkcjonowanie organizmu człowieka. Za szkodliwe czynniki środowiska, które stanowią źródło wolnych rodników, uważa się promieniowanie (kosmiczne, słoneczne, rentgenowskie), ozon, tlenki azotu (spaliny), dym z papierosów, metale ciężkie (rtęć, kadm, ołów), leki, alkohol, tłuszcze w diecie i inne. Przenikają one do wnętrza naszego organizmu (niektóre także przez skórę), powodując niekorzystne zmiany ogólnoustrojowe, jak i dotyczące samej skóry. Należy przy tym dodać, że źródłem wolnych rodników w organizmie mogą być też przemiany tlenowe związane z oddychaniem komórkowym – procesem nieustannie zachodzącym w komórkach naszego ciała.

Epiderma (zewnętrzna warstwa skóry) stanowi pierwszą i najważniejszą barierę dla wolnych rodników, jak również najbardziej odkryty cel ich ataku. Mechanizm działania antyoksydacyjnego skóry opiera się na wykorzystaniu rozpuszczalnej w tłuszczach witaminy E i karotenoidów oraz rozpuszczalnej w wodzie witaminy C, glutationu oraz enzymów: dysmutazy nadtlenkowej, katalazy, reduktazy glutationu i peroksydazy glutationu. Przeciwutleniacze hamują powstawanie wolnych rodników, zmniejszają niszczącą energię już powstałych i zaburzają łańcuch reakcji oksydacji (utleniania) przez nie wywołany, a tym samym chronią skórę. Stosowanie substancji przeciwdziałających wolnym rodnikom w preparatach działających bezpośrednio na skórę może okazać się najskuteczniejszym sposobem jej ochrony i pielęgnacji.

Na świecie opracowano już liczne preparaty kosmetyczne w postaci kremów, zawierające wyciąg z pestek winogron (Grape Seed Extract). Ze względu na obecność w nich oligomerycznych proantocyjanidyn (grupy flawonoidów) wywołują one szereg korzystnych dla skóry działań:

• przeciwzapalne – w tym przypadku efekt antyoksydacyjny polifenoli wyraża się hamowaniem syntezy i uwalniania substancji biorących udział w wytwarzaniu stanu zapalnego skóry;

• przeciwhistaminowe – polifenole hamują działanie enzymu (dekarboksylazy histydyny) odpowiedzialnego za produkcję histaminy i wykazują zdolność blokowania hialuronidazy ułatwiającej z kolei jej uwalnianie;

• przeciwalergiczne – substancje przeciwutleniające zawarte w wyciągu z pestek winogron wzmacniają błony komórkowe bazofilów i komórek tucznych zawierających mediatory reakcji alergicznej, a tym samym przeciwdziałają reakcji nadwrażliwości. Można przypuszczać, że kremy o takich właściwościach świetnie nadawałyby się dla osób o skórze skłonnej do alergii;

• odtruwające – w czasach, gdy na co dzień otoczeni jesteśmy zanieczyszczonym powietrzem, nierzadko zawierającym cząsteczki metali ciężkich, ich wiązanie i unieszkodliwianie przez antyoksydanty wydaje się być wybawieniem dla naszej skóry. Stąd też idea tworzenia kremów „detoksykacyjnych”. Nie można też pominąć ochronnego działania antyoksydantów na witaminy E i C przyswajane przez nasz organizm z pożywienia lub poprzez skórę z preparatów dermatologicznych;

• przeciwnowotworowe – badania naukowe potwierdzają działanie oligomerycznych proantocyjanidyn hamujące powstawanie nowotworów, w tym także nowotworów skóry. Pochodzące z preparatu kosmetycznego, przenikające do skóry antyoksydanty winogronowe chronią komórkowy DNA przed uszkodzeniami wywoływanymi przez wolne rodniki i zmniejszają ilość mutacji prowadzących do powstania zmian nowotworowych – doniesienia naukowe potwierdzają nawet, że z siłą większą niż witamina E. Nie bez znaczenia jest też ich ochronne działanie na skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV, które także prowadzić może do zmian rakowych skóry;

• stabilizujące kolagen i elastynę – stosowanie kremów zawierających ekstrakt winogronowy wpływa na zwiększenie elastyczności skóry, a tym samym jej młody i zdrowy wygląd. Prawdopodobne wydaje się być także działanie zmniejszające zmiany związane z tzw. skórką pomarańczową, rozstępami oraz bliznami. Znane jest nawet stwierdzenie, jakoby cellulitis był oznaką braku bioflawonoidów w organizmie;

• uszczelniające naczynka krwionośne – wiadome jest, że pochodzące z owoców winogron polifenole mają korzystny wpływ na krążenie krwi, co wyraża się także w odniesieniu do naczynek krwionośnych skóry. Gdy dostarczamy skórze proantocyjanidyny, odwdzięcza nam się ona zdrowym wyglądem, który jest konsekwencją wzmocnionych i szczelnych naczyń krwionośnych. Nie narzekamy wtedy na niemożliwe do zlikwidowania „pajączki” ani widoczne na twarzy, zwykle po przebudzeniu, obrzęki.

Wybierając preparat pielęgnacyjny, spójrzmy na tylną ściankę opakowania i zapoznajmy się ze składem preparatu. Wśród niewiele nam mówiących nazw chemicznych substancji tworzących podstawę maściową wyłowimy zapewne kilka słów, które wyjaśnią nam działanie kremu. Jeśli znajdziemy taki, w którego składzie jest witamina C, E lub wyciąg z pestek winogron, możemy liczyć na opisane powyżej korzyści dla naszej skóry.

K. Ż.