Natura wyposażyła nas w system odpornościowy, który jest stale gotowy do walki z bakteriami i wirusami. Jest to ważna broń, dzięki której żyjemy. Ale jak każda broń, może godzić w przeciwnym kierunku – to znaczy działać przeciwko człowiekowi. Dzieje się tak, kiedy nasz organizm żywiołowo reaguje na kontakt z jakimkolwiek alergenem. Odczytuje go jako zagrożenie i np. niewinny kontakt z kwitnącymi roślinami staje się powodem przykrej, burzliwej reakcji organizmu: pojawia się kichanie, pieczenie oczu, a nawet duszność i swędząca wysypka. Taka reakcja świadczy o wystąpieniu alergii.
Współczesne środowisko człowieka stale pomnaża liczbę potencjalnych alergenów, a jednocześnie przez działanie różnych czynników szkodliwych natury fizycznej, chemicznej i biologicznej uszkadza naturalne bariery ochronne. Ten stan jeszcze bardziej ułatwia penetrację alergenów do ustroju i rozwój zmian chorobowych. Choroby alergiczne w krajach wysoko cywilizowanych stają się poważnym problemem społecznym. Na szczególną uwagę zasługuje fakt częstego występowania alergii wśród dzieci i młodzieży, a także w całych populacjach ludzi zamieszkujących duże miasta. Choroby alergiczne określa się jako zmiany chorobowe o charakterze uogólnionym lub dotyczące jednego narządu, powstałe w wyniku ekspozycji na swoisty alergen i mające u swej podstawy odczyn immunologiczny. Do chorób alergicznych najczęściej spotykanych należą: dychawica, czyli astma oskrzelowa, pyłkowica, odczyny polekowe, atopowe zapalenie skóry, wyprysk kontaktowy, alergiczny nieżyt nosa, powiek i spojówek. Wszystkie wymienione stany, chociaż dotyczą różnych narządów i tkanek, a także mają odmienny przebieg kliniczny, oparte są na mechanizmach immunologicznych i mają wspólną etiologię alergiczną.
Alergenem może być każda substancja. Ze względu na drogę ich przenikania do organizmu dzieli się je na wziewne, pokarmowe, kontaktowe, zakaźne i lekowe.
W potocznym rozumieniu problemu dziwimy się, kiedy alergia pojawi się u kogoś, u kogo wcześniej podczas kontaktu z tym samym związkiem jej nie było. Na tym właśnie polega istota alergii, że dotyczy reakcji na alergen już kiedyś poznany i obecnie rozpoznawany jako obcy, który pozostawił swoje piętno pod postacią wytworzonych przeciwciał.
Reakcje alergiczne dzielą się na natychmiastowe i opóźnione. Te pierwsze pojawiają się natychmiast po zadziałaniu alergenu i mogą być niebezpieczne w skutkach, doprowadzając do wstrząsu. Te opóźnione występują po 24 do 48 godzin i z reguły nie są takie burzliwe w swoim przebiegu.
Dla pacjenta ogromne znaczenie ma rozpoznanie alergenów, które powodują chorobę. Pomocne w szukaniu przyczyn alergii są testy, na które kieruje nas lekarz, podejrzewając alergiczne tło występujących objawów. Najbardziej popularne z tych testów to testy skórne, inhalacyjne i śluzówkowe.
Najczęstsze objawy alergii to nagle lub stopniowo pojawiające się pieczenie oczu, swędzenie w nosie, gardle i w kącikach oczu. Wkrótce potem pojawia się kichanie i obfita, wodnista wydzielina z nosa. Nierzadkie są bóle głowy, przekrwienie i łzawienie oczu. Czasami pojawia się gorączka i suchy kaszel. Katar sienny może przejść, często z powodu nieleczenia go, w astmę oskrzelową.
Najczęściej, bo aż w 80 proc. Przyczyną alergii są pyłki traw. Spośród drzew najbardziej uczula brzoza, a z chwastów – bylica. Katar sienny często wywołują roztocza.
Mamy już do dyspozycji całą gamę bardzo dobrych środków farmakologicznych, które jednak nie likwidują alergii, ale jej objawy. Znacznie jednak ułatwiają życie alergikom, pozwalając przetrwać szczególnie trudne okresy wiosenno-letnie. Unikanie wiadomych alergenów, a więc np. niespacerowanie po kwitnących łąkach, zrezygnowanie z pościeli z pierza i dokładne sprzątanie mieszkań to podstawowe zalecenia dla alergików. Wiosną i latem powinni oni spać przy zamkniętych oknach, a w sypialni nie ustawiać kwiatów. Powinni też nosić odzież z naturalnych włókien, unikać nowych kosmetyków i używania zbędnych leków. Może już jutro pojawi się cudowny lek, który zlikwiduje alergię, bo szczególnie wiosną dla wielu życie z katarem staje się wyjątkowo trudne.
Lek med. Alina Rewako
…………
Zgodnie z definicją Międzynarodowego Komitetu Alergologicznego alergia jest nabytą, jakościowo zmienioną odczynowością żywych tkanek, wywołaną swoistym alergenem.
Nadwrażliwość ustroju na określone alergeny jest reakcją immunologiczną, związaną z obecnością określonych przeciwciał.