Achiote (czytaj: acziote), łacińska nazwa Bixa orellana, po polsku – arnota właściwa. Jest to nieduże drzewo rosnące w strefie tropikalnej na wysokości do 1200 m. n.p.m., głównie w Peru, Meksyku, Brazylii i Kolumbii, a także na Trynidadzie i Hawajach. Bujnie owocuje, a owoce ma kolczaste, czerwonopomarańczowe w kształcie serca. Każdy owoc zawiera około 50 nasionek. Jedno drzewko może wydać ok. 300 kilogramów nasion otoczonych czerwonawym miąższem, z którego wyrabia się barwnik.
W Ameryce Środkowej i Amazonii uprawia się achiote od czasów prehiszpańskich. Owoce są jadalne, a ponadto służą do otrzymywania naturalnych spożywczych barwników – czerwonej biksyny i żółtej oreliny. W dżungli nasiona achiote wykorzystywano od wieków – zarówno do malowania ciał wojowników, jak i do farbowania ich ubrań. Dawni Indianie malowali ciała dla ochrony przed owadami – stąd nazwa czerwonoskórzy. Do dziś używa się achiote w kosmetyce, m.in. do produkcji szminek, a także jako barwnika w malarstwie, stolarstwie i rzemiośle artystycznym.
Od dawna znane są właściwości lecznicze achiote, a tradycje zastosowania rośliny wciąż pozostają żywe. Do celów leczniczych oprócz owoców i nasion nadają się też liście i korzenie.
Współczesne badania potwierdziły przeciwzapalne, odtruwające i przeciwutleniające właściwości achiote oraz skuteczność we wspomaganiu leczenia nadciśnienia i hipercholesterolemii, czyli przekraczającego normę stężenia cholesterolu w osoczu krwi.
Przede wszystkim zaś roślina wywiera dobroczynny wpływ na gruczoł krokowy – wspiera profilaktykę nowotworu prostaty. Achiote oprócz działania zmniejszającego przerost gruczołu krokowego wpływa też bardzo korzystnie na cały układ moczowy.
A.J.