Świąd skóry należy do najczęstszych objawów dermatologicznych. Zwykle jest krótkotrwały i związany z ukąszeniami owadów, uczuleniem, nadmiernym poceniem się lub suchością skóry wynikającą z jej złej pielęgnacji. Dlatego na ogół nie traktujemy go zbyt poważnie i zwykliśmy ten stan bagatelizować. Tymczasem świąd może być ważnym sygnałem ostrzegawczym.
Gdy nie ustępuje lub gdy powraca bez wyraźnej przyczyny, powinien dać nam do myślenia i skłonić do wizyty u specjalisty. Jedną ze specyficznych przyczyn swędzenia skóry może być np. grzybica albo świerzb. Tu zajmiemy się jednak świądem, który może być swoistym dzwonkiem alarmowym: sygnałem, że poważnie niedomagają określone narządy wewnętrzne.
Zapalenie wątroby
Silne swędzenie łydek lub przedramion może świadczyć o zaawansowanym zapaleniu wątroby. Może być ono spowodowane obecnością wirusa wątrobowego, która przez wiele lat może nie dawać żadnych specyficznych objawów (oprócz uczucia ciągłego zmęczenia). Świąd w tym przypadku staje się tak dokuczliwy, że chory może rozdrapywać skórę aż do krwi. Wtedy koniecznie musimy udać się do specjalisty, bo choroba jest prawdopodobnie bardzo zaawansowana.
Niedoczynność tarczycy
W tym wypadku swędzenie jest następstwem nadmiernej suchości skóry i jej łuszczenia się – najbardziej na łokciach i na kolanach. Może mu towarzyszyć wypadanie włosów, senność, uczucie zimna, brak apetytu i stałe obniżenie nastroju. Wszystkie te dolegliwości są skutkiem zbyt małej produkcji hormonów tarczycy. Problem ten pojawia się najczęściej po 60. roku życia. Może być też następstwem… nadczynności tarczycy.
Niewydolność nerek
W tym wypadku stale nawracającemu świądowi skóry mogą towarzyszyć: obrzęk twarzy i okolic kostek, częste oddawanie moczu i jego duża gęstość oraz ciemna barwa. Może pojawić się też nadmierne pragnienie i niespodziewane wahania ciśnienia krwi. Koniecznie trzeba udać się do nefrologa.
Niewydolność żył
Trudności w przepływie krwi, zwłaszcza w okolicach kostek i łydek, powodują słabsze ukrwienie skóry. To z kolei prowadzi do jej intensywnego, napadowego swędzenia tych okolic. Mogą się wtedy także pojawić zmiany na skórze w formie zaczerwienień i wyprysków. Nie jest to jednak – wbrew pozorom – problem dla dermatologa. To dolegliwość, którą należy skonsultować z internistą albo z chirurgiem naczyniowym.
Cukrzyca
Świąd kończyn może towarzyszyć także cukrzycy, i to zarówno tej 1, jak i 2 typu. Towarzyszy mu bladość i suchość skóry oraz podatność na zranienia (i długie gojenie się ewentualnych zmian). Świąd może być jednym z pierwszych objawów tej choroby. W żadnym wypadku nie należy go lekceważyć.
Nowotwory
Uporczywy świąd pojawia się też niekiedy przy złośliwych guzach litych. Świąd uogólniony może być objawem raka piersi, żołądka, płuc, jelita grubego, odbytu albo prostaty.