Jeżeli często i łatwo się męczysz oraz skarżysz się na zawroty głowy i problemy z koncentracją, może to oznaczać, że masz za mało żelaza w organizmie. Pierwiastek ten jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania, dlatego warto zadbać o odpowiednią dietę, by nigdy nie dopuścić do jego niedoboru. Może to bowiem prowadzić do poważnych chorób.
Żelazo pełni w organizmie człowieka bardzo ważne funkcje. Przede wszystkim stanowi składnik hemoglobiny, której zadaniem jest dostarczanie tlenu z płuc do wszystkich tkanek. Jest również odpowiedzialne za ich rozwój i regenerację. Organizm potrzebuje go do prawidłowego rozwoju i wzrostu. Żelazo przeciwdziała anemii oraz wzmacnia odporność. Odpowiada za rozwój płodu w łonie matki, poziom czerwonych ciałek krwi, odpowiednią gospodarkę hormonalną oraz pracę serca. Niweluje uczucie przemęczenia oraz jest skuteczną bronią w walce z wolnymi rodnikami.
Stężenie żelaza w organizmie człowieka
Średnio w organizmie człowieka znajduje się od 4 do 5 gramów żelaza, z czego blisko 70 procent wchodzi w skład krwi (w postaci hemoglobiny). W ciągu doby tracimy od 0,5 do 1,5 mg tego cennego pierwiastka. Na jego poziom wpływa metabolizm oraz gospodarka hormonalna, a także pora dnia (rano jest go więcej niż wieczorem). U kobiet jego stężenie spada w trakcie miesiączki oraz w pierwszych tygodniach ciąży, dlatego niezwykle istotna jest jego suplementacja w tym szczególnym dla rozwoju płodu okresie. U mężczyzn poziom żelaza jest wyższy niż u kobiet.
Niedobór żelaza – wpływ na zdrowie
Żelazo odpowiada za prawidłową ciepłotę ciała, a zatem jeżeli odczuwamy nadmierny chłód i niedogrzanie, najprawdopodobniej jego poziom jest zbyt niski. Niedobór może prowadzić do obniżenia odporności organizmu, a co za tym idzie – do częstszego przeziębiania się i łapania infekcji. Najważniejszą funkcją żelaza jest dostarczanie energii. Jeśli obserwujemy u siebie nienaturalny spadek formy, oznacza to zapewne, iż brakuje nam tego pierwiastka. Również pamięć oraz koncentracja jest uzależniona od jego prawidłowego poziomu. Niedobór żelaza łatwo można zaobserwować również na skórze (cera staje się blada i sucha) oraz włosach (nadmiernie wypadają, a końcówki są łamliwe i rozdwajają się). Przewlekły brak żelaza może prowadzić do niedokrwistości, czyli anemii.
Jakie są objawy niedoboru żelaza w organizmie?
Pierwsze objawy to zazwyczaj apatia, chroniczne zmęczenie, duszności, zawroty głowy, zaburzenia pamięci i brak koncentracji. Skóra staje się sucha i matowa, a niekiedy wykazuje tendencje do pojawiania się siniaków. Włosy nadmiernie wypadają. Również paznokcie robią się kruche i łamliwe. Odporność się obniża, a osoba cierpiąca na niedobór żelaza często się przeziębia i boryka się z problemem zajadów na ustach. Oddech oraz praca serca przyśpieszają. Częstym objawem jest również krwawienie z nosa.
W jaki sposób zbadać poziom żelaza
Poziom żelaza w surowicy można określić po zbadaniu próbki krwi. Kobiety nie powinny się temu poddawać podczas miesiączki. Krew pobierana jest rano, a pacjent musi być na czczo. Wartością prawidłową poziomu żelaza w surowicy krwi jest 12–27 µmol/l (70–150 µg/dl). Niekiedy lekarz może również zlecić badanie oceniające gospodarkę żelaza, na przykład stężenie ferrytyny w surowicy, całkowitą zdolność wiązania żelaza (TIBC) lub poziom wysycenia transferyny (TSAT).
Suplementacja
Żelazo jest dość trudno przyswajalne, dlatego warto uzupełnić jego przyjmowanie preparatami bogatymi w miedź, wapń, witaminy B6, B12, C oraz E. Niezwykle pomocne są również składniki o działaniu krwiotwórczym, takie jak na przykład kwas foliowy. Ale trzeba tez pamiętać, że zbyt duże dawki żelaza mogą upośledzić prawidłowe funkcjonowanie wątroby oraz utrudnić wchłanianie innych minerałów niezbędnych organizmowi.